Rak przełyku to nowotwór złośliwy, zlokalizowany w górnej i środkowej lub w dolnej części tego narządu. W pierwszym przypadku mówi się o raku płaskonabłonkowym, w drugim – gruczołowym.
Przyczyny nowotworu przełyku
Przyczyny nowotworu przełyku związane są w Polsce głównie z paleniem tytoniu i spożywaniem dużych ilości alkoholu. Lekarze podejrzewają, że kolejnym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi tej choroby może być np. spożywanie zbyt gorących pokarmów, bądź też nieświeżych warzyw i owoców, zawierających szkodliwe dla zdrowia nitrozaminy.
Do grupy wysokiego ryzyka zaliczają się także osoby po przebytych urazach mechanicznych oraz wywołanych substancjami chemicznymi (kwasy, zasady). W przypadku raka gruczołowego, rozwijającego się w dolnej części przełyku, czynnikiem wyzwalającym może się okazać tzw. refluks żołądkowo-przełykowy, w którego następstwie dochodzi niejednokrotnie do uszkodzenia prawidłowego nabłonka. Zastępuje go nabłonek nieprawidłowy, który może – choć jeszcze wcale nie musi – przekształcić się w komórki rakowe.
Objawy raka przełyku
Objawy raka przełyku manifestują się początkowo trudnościami w połykaniu pokarmów (dysfagia) oraz popularną zgagą, związaną z opisanym wcześniej refluksem. Po pewnym czasie pojawia się ból w trakcie połykania pokarmów stałych (odynofagia), następnie zaś można spodziewać się u chorego dosyć szybkiej utraty masy ciała. W przypadku obecności przerzutów stwierdza się także czasami guzy powyżej obojczyka, w węzłach chłonnych.
Dalsze etapy raka przełyku przynoszą wyniszczenie organizmu z powodu wychudzenia, jak również objawy wynikające z zajęcia konkretnych – często odległych – narządów.
Jakiekolwiek niepokojące objawy ze strony układu pokarmowego powinny skłonić pacjenta do konsultacji specjalistycznych. W diagnostyce nowotworu przełyku stosuje się badanie endoskopowe przełyku i żołądka (gastroskopia). Endoskopia daje lekarzowi możliwość dokładnego obejrzenia nabłonka wyścielającego przełyk pacjenta za pomocą barwników albo światła o odpowiedniej długości fal. Stosuje się także ultrasonografię endoskopową i przezbrzuszną oraz prześwietlenie klatki piersiowej. Dzięki tym wszystkim badaniom można ocenić, czy doszło do powstania przerzutów, a także ewentualnie ustalić ich stopień i umiejscowienie.
Leczenie raka przełyku
Leczenie raka przełyku zależy oczywiście w największej mierze od stopnia zaawansowania choroby, a także od miejsca jej występowania. Nowotwory, które rozwinęły się w piersiowym bądź brzusznym odcinku, leczy się najczęściej operacyjnie. Zabieg ten bywa bardzo skomplikowany, istnieje bowiem niejednokrotnie konieczność jednoczesnego otwarcia jamy brzusznej i klatki piersiowej (czasem wykonuje się jeszcze dodatkowe cięcie w okolicy szyi). W trakcie operacji wycina się przełyk, a brakujący odcinek przewodu pokarmowego zastąpiony zostaje przesuniętym do klatki piersiowej żołądkiem bądź odpowiednio zmodyfikowanym fragmentem jelita cienkiego albo grubego.
W przypadku nowotworu, który rozwinął się w szyjnej części przełyku, zamiast operacji stosuje się radiochemioterapię. Takie samo rozwiązanie zalecane bywa w sytuacjach, kiedy pacjent, który w innych warunkach zostałby zoperowany, cierpi na dodatkowe choroby, uniemożliwiające operację.
Chorzy na raka przełyku są zwykle wychudzeni, co nie pozostaje bez wpływu na możliwość występowania powikłań pooperacyjnych. Z tego powodu bardzo pożądane jest, aby przed zabiegiem wdrożyć odpowiednie przygotowanie żywieniowe.
Trudno zaprzeczyć, że w przypadku diagnozy nowotworu przełyku rokowania są złe: większość chorych umiera w ciągu roku od rozpoznania choroby, a przypadki pięcioletniego przeżycia wynoszą ok. 10%.